مدل های هیدرولوژیکی
قرن بیست و یکم با معضلهای زیستمحیطی زیادی روبهرو است. در دهههای اخیر با توجه به رشد جمعیت جهان و همچنین افزایش مصرف سرانه آب، کمبود آب به معضلی جهانی تبدیل گشته است. ازاینرو، با توجه به محدود بودن منابع آب، مدیریت صحیح و بهینه مهمترین وظیفه سیاستگذاران و مهندسین منابع آب میباشد.کشور ایران با میانگین سالانه ۲۲۰ میلیمتر بارش یکی از کشورهای خشک دنیا محسوب میشود و سالانه مقدار زیادی از این بارش از دسترس خارج میشود. بنابراین، طرح الگوهایی مناسب برای مدلسازی فرآیند بارش–رواناب گذشته از اینکه پایه و اساس علم هیدرولوژی است گامی مؤثر در مدیریت منابع آب، آبخیزداری، بحران کمبود آب و مواجهه با سیلاب بهعنوان چالشهای اساسی فرا روی جامعه میباشد. یکی دیگر از معضلهای قرن بیست و یکم، تغییرات اقلیمی است که در طول دهههای گذشته همواره موضوع بحث بوده است. دانشمندان یکی از مهمترین اثرات آن را تحت عنوان تشدید چرخه هیدرولوژیکی نام میبرند که موجب تغییر میزان تبخیر و تعرق و تغییر الگوی بارش میشود. تجزیهوتحلیل هیدرولوژیکی سناریوهای محتمل تغییرات اقلیمی نشان میدهد که خشکسالیهای شدید در برخی از مکانها و سیل در مکانهای دیگر رخ میدهد. تأثیرات منفی تغییرات اقلیمی در آینده به سبب نگرش جوامع بر توسعه سریع صنعت و توجه کمتر به محیطزیست میتواند شدت گرفتن آن را به دنبال داشته باشد. بررسیها نشان میدهد که این پدیده میتواند بر سیستمهای مختلف شامل منابع آب، کشاورزی، محیطزیست، بهداشت، صنعت و اقتصاد اثرات منفی داشته باشد.
در این کتاب، تنها سعی شده است مدلهای هیدرولوژیکی و اصول کلی آنها به همراه آموزش مدلهای کاربردی آن موردبررسی قرار گیرد. کتاب حاضر بر اساس تجارب عملی و آموزشی مؤلفین تدوین شده و سعی بر آن بوده است بر جنبههای کاربردی مطالب تأکید گردد؛ و در بیشتر موارد از مقالات و مثالهای آموزشی که مؤلفین در مناطق مورد مطالعه با استفاده از مدلهای مختلف انجام دادهاند بهره گرفته شده است. این کتاب مشتمل بر شش فصل میباشد که در فصل اول به کلیات و مفاهیم علم هیدرولوژی اشاره میکنیم و سپس به مطالب مرتبط با این دانش پرداخته شد و در ادامه به چرخه هیدرولوژی و توازن هیدرولوژی اشاره میشود. در فصل دوم به مفاهیم مرتبط با اقلیم و هیدرولوژی و همچنین تغییرات اقلیمی و طبقهبندیهای اقلیمی پرداخته میشود و در ادامه انواع الگوهای پیوند از دور ارائه میشود. در فصل سوم به توزیعهای آماری و احتمالی در هیدرولوژی و انواع آنها پرداخته خواهد شد. انواع و روشهای طبقهبندی مدلهای هیدرولوژیکی در فصل چهارم تشریح میشود. سپس در فصل پنجم به آموزش برخی از مدلهای پرکاربرد در هیدرولوژی پرداخته میشود. در فصل ششم نیز به انواع روشهای بازسازی دادههای اقلیمی و هیدرولوژی و انواع آن اشاره میشود.